مزاج چیست؟

مزاج به حالت کلی و پایدار عاطفی و روانی فرد اطلاق می‌ شود که می‌ تواند تأثیر زیادی بر رفتار، عکس العمل ها و احساسات او داشته باشد. در علم روانشناسی، مزاج به عنوان یکی از عوامل مهم در شخصیت شناخته می‌ شود و می‌ تواند شامل خصوصیاتیی نظیر خشم، شادی، غم، اضطراب و غیره باشد.
مزاج به دو دسته کلی تقسیم می‌ شود:
⦁ مزاج گرم: افرادی که بیشتر شاداب، اجتماعی و خوشبین هستند.
⦁ مزاج سرد: افرادی که ممکن است بیشتر درونگرا، محتاط و مایل به فکر کردن قبل از اقدام باشند.
در طب سنتی، چهار نوع مزاج اصلی وجود دارد: صفراوی، سوداوی، دموی و بلغم. هر کدام از این مزاج ‌ها خصوصیات و تأثیرات خاص خود را دارند.
در طب سنتی شرق میانه، چهار نوع مزاج اصلی وجود دارد:
⦁ مزاج دموی: افرادی که دارای این مزاج هستند معمولاً شاداب، پرانرجی و اجتماعی هستند. خصوصیاتی این مزاج شامل پوست روشن، چربی و گرمی است.
⦁ مزاج صفراوی: افرادی با این مزاج بیشتر دچار عصبانیت و زود رنجی می‌ شوند. خصوصیات شان شامل پوست زرد و گرم و تمایل به گرما و خشکی است.
⦁ مزاج سودایی: افراد با مزاج سوداوی عموماً درونگرا، محتاط و گاهی مضطرب هستند. آن ها معمولاً دارای پوست تیره و تمایل به سردی و خشکی دارند.
⦁ مزاج بلغم: افرادی که دارای این مزاج هستند معمولاً آرام، صبور و اندکی کسل هستند. پوست آن ها معمولاً روشن و سرد و رطوبت ‌زا است.
هر فرد می‌ تواند ترکیبی از این مزاج ‌ها را داشته باشد و عوامل مختلفی مانند وراثت، تغذیه و شرایط محیطی می‌ توانند بر مزاج تأثیر بگذارند. اینک در ذیل هر یک از چهار مزاج اصلی را به همراه خصوصیات و مثال‌ ها شرح می‌ دهیم:
⦁ خصوصیات مزاج دموی: افراد با مزاج دموی معمولاً شاداب، پر انرجی و اجتماعی هستند. آن ها سریع به حالت شادی یا خشم می‌رسند و تمایل دارند در مرکز توجه باشند. مثال: فردی که به راحتی با دیگران ارتباط برقرار می‌ کند، در مهمانی‌ ها فعال است و به راحتی دوستی‌ های ایجاد می‌ کند. او ممکن است زودتر از دیگران تحت تأثیر احساسات خود قرار گیرد و به سرعت واکنش نشان دهد.
⦁ خصوصیات مزاج صفراوی: افراد با مزاج صفراوی بیشتر عصبانی و زود رنج هستند. آن ها معمولاً پرشور و قوی ‌اند و به راحتی تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرند. مثال: فردی که به خاطر مسائل کوچک و جزئی به سرعت عصبانی می‌ شود و در مباحث و مشاجرات خود را نشان می‌ دهد. این افراد ممکن است به شدت حسود یا رقابت‌ جو باشند.
⦁ خصوصیات مزاج سودایی: افراد با مزاج سوداوی عموماً درونگرا، محتاط و گاهی دچار نگرانی هستند. آن ها فکر می‌ کنند قبل از عمل و تمایل دارند که به جزئیات توجه بیشتری داشته باشند. مثال: فردی که قبل از تصمیم ‌گیری‌ ها زمان زیادی را صرف تفکر می‌ کند و در موقعیت‌ های اجتماعی ممکن است احساس عدم راحتی کند. او به جای برقراری ارتباط، ترجیح می‌ دهد در تنهایی فکر کند.
⦁ خصوصیات مزاج بلغم: افراد با مزاج بلغم معمولاً آرام، صبور و کمی کسل هستند. آن ها نسبت به بسیاری از مسائل آرامش دارند و به ندرت دچار تنش می‌ شوند. مثال: فردی که به آرامی عکس العمل نشان می ‌دهد و معمولاً از بحرانات دور می‌ ماند. او به موارد بسیار توجه نمی‌ کند و ممکن است احساس کسالت کند یا بی ‌حوصلگی را تجربه کند. بدون شک ترکیب این مزاج ‌ها نیز ممکن است در افراد مختلف وجود داشته باشد و هر کدام از آن ها تحت تأثیر عوامل محیط، تغذیه و وراثت قرار دارند.ناگفته نماند که تأثیر هر مزاج در فصل ‌های مختلف می‌ تواند به خصوصیاتی آن مزاج و وضعیت آب و هوا بستگی داشته باشد. اینک، تأثیرات مثبت و منفی هر مزاج را در فصول مختلف اینجا ارائه میدهیم.

تأثیرات مثبت و منفی مزاج دموی

⦁ فصل بهار:
⦁ تأثیر مثبت افراد دموی معمولاً انرجی و نشاط بیشتری در این فصل دارند، که می‌ تواند باعث بهبود روحیه و خلق و خوی آن ها شود.
⦁ تأثیر منفی در صورت افزایش گرما، ممکن است دچار عصبانیت و بی‌ حوصلگی شوند.
⦁ فصل تابستان:
⦁ تأثیر مثبت این افراد معمولاً با گرما سازگاری دارند و می‌ توانند فعالیت‌های اجتماعی بیشتری داشته باشند.
⦁ تأثیر منفی اگر هوای بسیار گرم باشد، ممکن است به بروز خشم و اضطراب منجر شود.
⦁ فصل پاییز و زمستان:
⦁ تأثیر مثبت این فصل ‌ها به آن ها فرصت برای آرامش و تأمل می ‌دهد.
⦁ تأثیر منفی ممکن است در هوای سرد احساس کسالت و تنهایی کنند.

تأثیرات مثبت و منفی مزاج صفراوی

⦁ فصل بهار:
⦁ تأثیر مثبت افراد صفراوی معمولاً در این فصل تمایل به شادابی و جنب و جوش دارند.
⦁ تأثیر منفی ممکن است در این فصل نسبت به دیگران عصبانی‌ تر شوند و دچار بحرانات عاطفی شوند.
⦁ فصل تابستان:
⦁ تأثیر مثبت این فصل به آن ها انرجی مضاعف می ‌دهد و فعالیت ‌های زیادی انجام می ‌دهند.
⦁ تأثیر منفی گرمای شدید ممکن است منجر به استرس و عصبانیت شود.
⦁ فصل پاییز و زمستان:
⦁ تأثیر مثبت افراد صفراوی در فصل‌های سرد معمولاً آرام‌تر می‌ شوند.
⦁ تأثیر منفی ممکن است دچار افسردگی و کسالت شوند.

تأثیرات مثبت و منفی مزاج سودایی

⦁ فصل بهار:
⦁ تأثیر مثبت این افراد ممکن است احساس سرزندگی کنند و به آرامش بیشتری دست یابند
⦁ .تأثیر منفی وجود اضطراب‌های طبیعی در این فصل ممکن است شدت پیدا کند.
⦁ فصل تابستان:
⦁ تأثیر مثبت ممکن است به دلیل گرما توجه و تمرکز بیشتری بر روی فعالیت‌ها داشته باشند.
⦁ تأثیر منفی گرما می‌ تواند به احساس اضطراب و تنش منجر شود.
⦁ فصل پاییز و زمستان:
⦁ تأثیر مثبت در این فصل‌ها آرامش و تفکر عمیق را تجربه می‌ کنند.
⦁ تأثیر منفی ممکن است با افسردگی و عدم انگیزه روبرو شوند.
تأثیرات مثبت و منفی مزاج بلغم
⦁ فصل بهار:
⦁ تأثیر مثبت این فصل می‌ تواند به آن ها کمک کند تا به آرامش بیشتری برسند و از طبیعت لذت ببرند.
⦁ تأثیر منفی ممکن است نسبت به تغییرات فصلی کمتر واکنش نشان دهند.
⦁ فصل تابستان:
⦁ تأثیر مثبت گرما می‌ تواند آن ها را فعال‌تر کند و از خواب‌آلودگی بیرون بیاورد.
⦁ تأثیر منفی قدری کسل و بی‌حوصله می‌ شوند، به ویژه در گرمای بسیار.
⦁ فصل پاییز و زمستان:
⦁ تأثیر مثبت این فصل‌ها فرصتی برای آرامش و استراحت بیشتر ایجاد می‌ کند
⦁ تأثیر منفی احساس کسالت و بی‌حوصلگی ممکن است تشدید شود. لهذا با توجه به این تأثیرات، هر فرد باید با توجه به مزاج خود و شرایط فصلی، شیوه‌زهای زندگی و تغذیه خود را تعدیل کند.

ادامه دارد…

حق چاپ ونشر این مقاله محفوظ است در صورت استفاده از آن باید نام داکتر صالحه واهب واصل و لینک منبع ذکر شود.

فهرست منابع مورد استفاده در نگارش این مقاله در بخش آخری آورده شده است.