(فرهنگ چیست؟ (بخش دهم

اگر بخش نهم را نخوانده اید میتوانید از طریق این لینک بخوانید فرهنگ چیست؟ (بخش نهم)

فرهنگ و تأثیرات داخلی (از درون جامعه):

در بسیاری از جوامع، فرهنگ ابتدا از درون خود جامعه شکل می‌ گیرد. این فرهنگ شامل مجموع های از آداب و رسوم، زبان، هنر، باور ها، ارزش‌ ها، قوانین و رفتار هایی است که به ‌طور مشترک در میان افراد آن جامعه پذیرفته می‌ شود و معمولاً از نسل‌ های پیشین به نسل‌ های بعدی منتقل می‌ شود.
ر شد فرهنگ از درون جامعه: فرهنگ از تجربیات جمعی، نیاز های اجتماعی، محیط زیست، تاریخ و مناسبات اقتصادی یک جامعه شکل می‌ گیرد. مردم با توجه به محیط زندگی خود، نحوه تعامل با یکدیگر و روش‌ های برخورد با چلنجها و مشکلات، آداب و رسوم خاص خود را ایجاد می‌ کنند. این آداب و رسوم به ‌طور طبیعی به نسل‌ های بعدی منتقل می‌ شود. مثال: در یک جامعه بومی، مثلاً قبیل های که در یک منطقه خاص زندگی می‌ کند، آداب و رسوم و باور های آنها معمولاً بر اساس شرایط جغرافیایی و تجربیات تاریخی‌شان شکل می‌ گیرد. این فرهنگ در طول زمان تغییر می‌ کند، اما اصول آن به ‌طور کلی از درون خود مردم ناشی می‌ شود.
فرهنگ بومی و سنت ها: در بسیاری از جوامع، فرهنگ بومی از سنت ها و آداب و رسوم گذشته سرچشمه می‌ گیرد که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌ شود. این سنت ها معمولاً در ارتباط با مفاهیم طبیعی و اجتماعی از جمله کشاورزی، دامداری، یا نحوه تأمین نیاز های روزمره زندگی شکل می‌ گیرند. مثال: در فرهنگ‌ های کشاورزی، مثل برخی از جوامع روستایی، آداب و رسوم مرتبط با کاشت، برداشت و جشنها ممکن است به ‌طور سنتی از گذشته به‌ صورت نسل به نسل ادامه یابند.

تأثیرات فرهنگ‌ های بیگانه (فرهنگ‌ های خارجی):

با این حال، فرهنگ‌ ها هیچگاه به ‌طور کامل از درون خود جامعه شکل نمی‌ گیرند. جوامع همیشه تحت تأثیر دیگر فرهنگ‌ ها قرار دارند. این تأثیرات می‌ توانند از طریق مهاجرت‌ ها، تجارت، جنگ‌ ها، گسترش دین، یا حتی تماس‌ های اجتماعی و اقتصادی با دیگر جوامع و کشور های بیگانه به وقوع بپیوندند.
مهاجرت و تعاملات فرهنگی: یکی از مهم‌ ترین راه‌ هایی که فرهنگ‌ ها با یکدیگر تعامل دارند، از طریق مهاجرت‌ هاست. زمانی که افراد از یک جامعه به جامعه دیگر مهاجرت می‌ کنند، فرهنگ خود را به همراه می ‌آورند و در بسیاری از موارد، مردم محلی فرهنگ‌ های مهاجران را جذب می‌ کنند و بدین‌وسیله، فرهنگ‌ های جدید وارد فرهنگ بومی می‌ شوند. مثال: در تاریخ بسیاری از کشور ها، مهاجرت‌ ها منجر به ترکیب فرهنگ‌ های مختلف شده است. به عنوان مثال، در ایالات متحده آمریکا، ترکیب فرهنگ‌ های مختلف مهاجران از اروپا، آفریقا و آسیا موجب ایجاد یک فرهنگ آمریکایی خاص شد که به ‌طور گسترده ای متأثر از فرهنگ‌ های مختلف است.
تجارت و انتقال فرهنگ: تجارت میان کشور های مختلف از دیرباز یکی دیگر از راه‌ های تعامل فرهنگ‌ ها بوده است. از طریق راه‌ های تجاری، نه تنها تولیدات بلکه ایده‌ ها، هنر ها و حتی سبک‌ های زندگی نیز از یک کشور به کشور دیگر منتقل می‌ شده است. این روند می‌ توان موجب تغییرات عمد های در فرهنگ‌ ها و حتی در سبک زندگی مردم شود. مثال: جاده ابریشم یکی از مشهورترین مسیر های تجاری بود که نه تنها تولیدات بلکه فلسفه‌ ها، دینها و هنر ها از شرق به غرب منتقل می‌کرد. تأثیرات فرهنگی چین، هند و ایران بر فرهنگ‌ های اروپایی در قرون وسطی و رنسانس به وضوح دیده می‌ شود.
استعمار و تأثیرات فرهنگی: استعمار نیز یکی از عوامل مهم انتقال فرهنگ‌ ها به یکدیگر بود. در دوران استعمار، کشور های استعمارگر فرهنگ خود را به کشورهای مستعمره تحمیل می ‌کردند. این انتقال فرهنگ می‌ تواند شامل زبان، دین، هنر، سیاست و حتی ساختار های اجتماعی باشد. مثال: تأثیرات استعمار بریتانیا بر مستعمراتش مانند هند، آمریکا، آفریقا و سایر نقاط جهان، باعث شد که زبان انگلیسی و بسیاری از سنت های بریتانیایی در این مناطق گسترش یابد.
تأثیرات مذهبی: مذهب نیز به عنوان یک عامل مهم انتقال فرهنگ شناخته می‌ شود. زمانی که دین جدیدی در یک منطقه گسترش می‌ یابد، بسیاری از جنبه‌ های فرهنگی مردم تغییر می‌ کند و از خصوصیاتی دینی جدید تأثیر می ‌پذیرند. مثال: در قرون وسطی، دین مسیحیت به خصوص در اروپای غربی تأثیر عمیقی بر زندگی روزمره مردم داشت و بسیاری از آداب و رسوم و رفتار های فرهنگی تحت تأثیر اندوخته های مسیحیت شکل گرفت.

فرهنگ جهانی (Globalization) و تأثیرات آن:

در دوران معاصر، جهانی‌ شدن (Globalization) تأثیرات جدیدی بر فرهنگ‌ ها دارد. این پروسه موجب تعامل بیشتر و سریع ‌تر فرهنگ‌ ها شده است. با افزایش ارتباطات، جابجایی سریع اطلاعات و توسعه تکنالوجی، فرهنگ‌ ها از یکدیگر تأثیر می ‌پذیرند و هم‌زمان بر هم تأثیر می‌ گذارند.
مهاجرت‌ های بزرگ و تعامل فرهنگی: با توجه به پیشرفت‌ های حمل و نقل و ارتباطات، افراد به‌راحتی می‌ توانند از یک نقطه جهان به نقطه دیگر سفر کنند. این ارتباطات بیشتر باعث ایجاد تأثیرات متقابل فرهنگی شده است. مهاجرت‌ ها نه تنها باعث تأثیر پذیری از فرهنگ‌ های دیگر می‌ شود، بلکه باعث غنی‌تر شدن فرهنگ‌ ها و ترکیب آنها با یکدیگر می‌ شود. مثال: رسانه‌ های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر باعث شده اند که مردم از فرهنگ‌ های مختلف، اخبار، هنر، موسیقی و حتی غذا های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این تعاملات منجر به ایجاد فرهنگ‌ های جدید و جهانی شده است.
فرهنگ‌ های مصرفی جهانی: امروزه بسیاری از فرهنگ‌ های مصرفی (مانند موسیقی، فیلم، مد، و سبک‌ های زندگی) به‌ شکل جهانی به اشتراک گذاشته می‌ شوند. این امر به ویژه با ظهور شرکت‌ های بین‌المللی و محصولات فرهنگی مثل فیلمهای هالیوودی، برند های مود مانند نایک و ادیداس، و موسیقی پاپ جهانی مانند بی ‌بی‌ ری، مایکل جکسون، BTS و غیره به ‌وضوح مشاهده می‌ شود. فرهنگ‌ ها نه تنها از درون جوامع خودشان بلکه از تأثیرات متقابل با دیگر فرهنگ‌ ها نیز شکل می‌ گیرند. تعاملات میان جوامع از طریق مهاجرت، تجارت، استعمار و جهانی‌ شدن باعث می‌ شود که فرهنگ‌ ها به ‌طور مداوم در حال تکامل و تغییر باشند. در نتیجه، هر فرهنگ به ‌طور منحصر به ‌فرد تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی قرار دارد.

فرهنگ و پذیرش یک فرهنگ اختیاریست یا جبری؟

پذیرش فرهنگ به ‌طور اختیاری: در بسیاری از موارد، افراد و جوامع به ‌طور اختیاری فرهنگ‌ ها و عناصر فرهنگی را می ‌پذیرند. این پذیرش می‌ تواند ناشی از علاقه، هم ‌راستایی با ارزش‌ ها و باور های فردی، یا حتی ضرورت‌ های اجتماعی باشد.
1.1 – پذیرش فرهنگی بر اساس علاقه و انتخاب شخصی: افراد معمولاً به ‌طورآگاهانه و بر اساس انتخابهای شخصی خود، برخی از عناصر فرهنگی را می ‌پذیرند. این انتخابها ممکن است بر اساس جذابیت‌ های خاص، تطابق با نیاز های فردی، یا تمایل به تجربیات جدید صورت ب گیرند. مثال: وقتی فردی از یک فرهنگ خاص به خصوص در زمینه‌ های هنری مانند موسیقی، فیلم، یا لباس علاقه‌مند می‌ شود و آن را در زندگی خود وارد می‌ کند، این نوع پذیرش معمولاً اختیاری است. به عنوان مثال، بسیاری از افراد در کشور های غیرغربی موسیقی پاپ یا هالیوود را دوست دارند و این انتخاب به ‌طور کاملاً شخصی است
1.2 – پذیرش فرهنگ به دلیل هم ‌راستایی با ارزش‌ های فردی: گاهی اوقات افراد یا گروه‌ ها به ‌طور طبیعی به فرهنگ‌ هایی جذب می‌ شوند که با باور ها و ارزش‌ های فردی یا اجتماعی آنها هم ‌راستا است. این انتخاب فرهنگی به ‌طور معمول به دلایل فکری، فلسفی یا انسانی انجام می‌ شود. مثال: افراد ممکن است به دلیل علاقه به حقوق بشر، دیموکراسی یا عدالت اجتماعی، برخی از ارزش‌ های فرهنگی کشور های دیگر را بپذیرند. در این حالت، پذیرش فرهنگی ممکن است اختیاری باشد زیرا آنها این ارزش‌ ها را با ارزش‌ های خود هم ‌راستا می ‌بینند.
1.3- پذیرش فرهنگی به دلیل نیاز اجتماعی: در جوامعی که تغییرات اجتماعی و اقتصادی سریع رخ می‌ دهند، برخی افراد ممکن است برای تطابق با تغییرات اجتماعی و حفظ هویت خود، به فرهنگ‌ های جدید و مدرن ‌تری روی آورند. این نوع پذیرش فرهنگی ممکن است به ‌طور جزئی اختیاری باشد، زیرا افراد برای همگامی با نیاز های اجتماعی و اقتصادی به آن فرهنگ‌ ها توجه می‌ کنند. مثال: در دنیای مدرن، بسیاری از افراد در کشور های در حال توسعه به ‌طور اختیاری از تکنالوجی‌ های جدید یا سبک‌ های زندگی غربی استفاده می‌ کنند، زیرا اینها به آنها این امکان را می‌ دهند که در دنیای جهانی‌ شده رقابت کنند.
2.- پذیرش فرهنگ به ‌طور جبری: در عین حال، فرهنگ‌ ها می‌ توانند به ‌طور اجباری به فرد یا گروه تحمیل شوند. این پذیرش جبری ممکن است تحت فشار نهاد ها، دولت‌ ها، خانواده‌ ها، یا شرایط اجتماعی خاص باشد.
2.1- فرهنگ‌ های تحمیلی از طریق دولت‌ ها یا نهاد ها: در بسیاری از جوامع، دولت‌ ها یا نهاد های قدرتمند می‌ توانند فرهنگ‌ های خاصی را تحمیل کنند. این تحمیل ممکن است به ‌طور مستقیم از طریق قوانین و مقررات یا به ‌طور غیرمستقیم از طریق تبلیغات، رسانه‌ ها، و حتی آموزش انجام شود. مثال: در دورانهای مختلف تاریخی، بسیاری از دولت‌ ها فرهنگ خود را به ‌طور جبری به جوامع تحت سلطه تحمیل کرده اند. در دوران استعمار، استعمارگران فرهنگ‌ های خود را به کشور های مستعمره تحمیل می‌کردند و به خصوص زبان، دین و رفتار های اجتماعی خود را به عنوان معیار های برتر معرفی می‌ کردند.
همچنین در جوامع کمونیستی در قرن 20، بسیاری از ارزش‌ های فرهنگی و اجتماعی از طرف رژیمهای حاکم به ‌طور جبری به مردم تحمیل می‌ شد. برای مثال، در دوران شوروی سابق، مردم مجبور به پذیرش آیدئالوجی مارکسیستی و رفتار های خاص اجتماعی بودند.
2.2 فرهنگ‌ های تحمیلی از طریق خانواده‌ ها و جامعه: در بسیاری از موارد، افراد از کودکی با مجموع های از فرهنگ‌ ها، آداب و رسوم و ارزش‌ ها آشنا می‌ شوند که به ‌طور ناخواسته و به‌ واسطه خانواده، مدرسه و جامعه به آنها تحمیل می‌ شود. این نوع پذیرش فرهنگی ممکن است به ‌طور مستقیم در قالب انتظارات اجتماعی و خانوادگی رخ دهد.مثال: در بسیاری از جوامع، والدین یا بزرگتر ها به ‌طور مستقیم یا غیرمستقیم فشار می ‌آورند تا فرزندانشان فرهنگ‌ های خاصی را بپذیرند. برای مثال، ممکن است فردی در خانواد های مذهبی بزرگ شود که از او انتظار می‌رود آداب دینی خاصی را رعایت کند یا حتی به دین خاصی بگرود، حتی اگر او به ‌طور شخصی به آن دین اعتقاد نداشته باشد.
2.3 تأثیرات اقتصادی و اجتماعی: در جوامع صنعتی یا تجاری، فشار های اقتصادی و اجتماعی ممکن است افراد را به پذیرش فرهنگ‌ های خاصی مجبور کند. افراد ممکن است برای حفظ موقعیت اجتماعی یا اقتصادی خود، مجبور شوند به فرهنگ غالب یا فرهنگ‌ های مصرفی خاصی روی آورند. مثال: در جوامع مدرن، ممکن است افراد تحت فشار های اقتصادی و اجتماعی به مصرف تولیدات یا خدمات خاصی که به ‌طور فرهنگی پذیرفته شده اند، بپردازند. به عنوان مثال، فردی ممکن است به‌خاطر رقابت اجتماعی و احساس تعلق به یک گروه خاص، مجبور به پذیرش سبک زندگی مصرفی و خرید برند های خاص شود.
3. نقش جهانی‌ شدن و تأثیر فرهنگ‌ های خارجی: یکی دیگر از عواملی که باعث پیچیدگی این سوال می‌ شود، جهانی‌ شدن (Globalization) است. جهانی‌ شدن باعث شده است که فرهنگ‌ ها از مرز های جغرافیایی عبور کنند و به ‌طور گسترده‌ تر در جوامع مختلف گسترش یابند. این پروسه ممکن است پذیرش فرهنگ‌ های خارجی را به ‌طور اختیاری یا جبری تسهیل کند.
فرهنگ‌ های جهانی: بسیاری از فرهنگ‌ های مصرفی و سبک‌ های زندگی که در سطح جهانی گسترش یافته‌ اند (مثل فیلمهای هالیوودی، موسیقی پاپ، و مد) به ‌طور گسترده ای پذیرفته شده اند. این پذیرش می‌ تواند به ‌طور اختیاری باشد زیرا بسیاری از افراد این فرهنگ‌ ها را جذاب می‌بینند. اما در بعضی موارد، فشار های اجتماعی و اقتصادی ممکن است این پذیرش را تبدیل به امری اجبارآمیز کند.
پذیرش فرهنگ‌ های بیگانه: جهانی‌ شدن نه تنها تأثیرات اقتصادی و اجتماعی، بلکه تأثیرات فرهنگی زیادی را به دنبال داشته است. برای مثال، بسیاری از جوامع با فرهنگ‌ های غربی از طریق رسانه‌ ها، تکنالوجی، و تجارت در گیر می‌ شوند و این پروسه می‌ تواند به پذیرش ناخواسته یا نیمهاختیاری فرهنگ‌ های بیگانه منجر شود. پذیرش فرهنگ معمولاً ترکیبی از دو عامل اختیاری و جبری است. افراد و جوامع به ‌طور آزادانه و اختیاری بسیاری از جنبه‌ های فرهنگی را می ‌پذیرند، اما در عین حال، تحت تأثیر فشار های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و خانوادگی، ممکن است مجبور به پذیرش فرهنگ‌ های خاص شوند. این پروسه می‌ تواند در دنیای مدرن پیچیده‌ تر شود، به خصوص با تأثیرات جهانی‌ شدن و گسترش فرهنگ‌ های بیگانه.

منابع:

“The Social Animal” نوشته دیوید برنز (David Brooks) این کتاب به بررسی رفتار های اجتماعی، تأثیر فرهنگ و عوامل مختلف اجتماعی بر شخصیت و تصمیم‌ گیری انسانها می ‌پردازد.
“The Interpretation of Cultures” نوشته کلود لوی-استروس (Claude Lévi-Strauss) لوی-استروس یکی از بزرگ‌ترین جامعه‌شناسان است که در این کتاب به تحلیل فرهنگ‌ های مختلف و چگونگی تحلیل و تفسیر فرهنگ‌ ها از منظر انسان‌ شناسی پرداخته است.
“Culture and Imperialism” نوشته ادوارد سعید (Edward Said) ادوارد سعید در این کتاب تأثیرات استعمار بر فرهنگ‌ های مختلف و چگونگی انتقال و تحمیل فرهنگ‌ ها را بررسی می‌ کند.
“Globalization and Culture” نوشته جان تویفلدر (John Tomlinson) این کتاب به بررسی تأثیر جهانی‌ شدن بر فرهنگ‌ ها و چگونگی ادغام فرهنگ‌ های بیگانه و تأثیر آنها بر جوامع محلی می ‌پردازد.
“The Impact of Globalization on Culture” مقالات مختلفی در این زمینه منتشر شده که به بررسی تأثیرات جهانی‌ شدن بر فرهنگ‌ های مختلف و چگونگی پذیرش و مقاومت در برابر فرهنگ‌ های بیگانه می‌پردازند.
“Culture, Identity, and the Role of the State” این مقاله به نقش دولت‌ ها در شکل‌دهی به فرهنگ‌ ها و هویت‌ های ملی و نحوه تحمیل یا تسهیل پذیرش فرهنگ‌ ها می ‌پردازد.
JSTOR (jstor.org) این پایگاه داده مقالات علمی در زمینه‌ های مختلف انسانی و اجتماعی را در اختیار قرار می‌ دهد و می‌ تواند منبع خوبی برای مطالعه بیشتر در مورد فرهنگ و جامعه‌ شناسی باشد. Google Scholar (scholar.google.com)
یک وسیله جستجو برای مقالات علمی است که می‌ توانید از آن برای دسترسی به تحقیقات و منابع علمی در زمینه‌ های مختلف، از جمله جامعه‌ شناسی و فرهنگ، استفاده کنید.این منابع به ‌طور کلی می‌ توانند به شما کمک کنند که مطالب مطرح‌ شده را عمیق‌تر مطالعه کنید و به تحلیل‌ های دقیق‌تری در مورد فرهنگ و جامعه برسید.