(فرهنگ چیست؟(بخش سوم

اگر بخش دوم را نخوانده اید میتوانید از طریق این لینک بخوانید فرهنگ چیست؟ (بخش دوم)

جنبه اجتماعی فرهنگ:

جنبه اجتماعی فرهنگ به رفتار ها، تعاملات و نهاد های اجتماعی که در یک جامعه وجود دارند، اشاره دارد. فرهنگ‌ های مختلف به ‌طور معمول از طریق نهاد های اجتماعی مانند خانواده، مدرسه، دین، و دولت شکل می‌ گیرند.
نهاد های اجتماعی: فرهنگ از طریق نهاد های اجتماعی منتقل می‌ شود. خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی که افراد در آن ر شد می‌ کنند، تأثیر عمیقی بر شکل‌ گیری شخصیت و هویت فرهنگی دارد. در خانواده‌ ها، ارزش‌ های فرهنگی، آداب ‌ورسوم، زبان، و رفتار های اجتماعی آموخته می‌ شود. مثلاً در خانواده‌ های ایرانی، احترام به بزرگ‌تر ها یکی از اصول مهم فرهنگی است. در مقایسه با برخی فرهنگ‌ های دیگر که در آنها ممکن است به استقلال فردی تأکید بیشتری شود.
رسمها و آداب: فرهنگ شامل مجموع های از رسوم و آداب است که در جوامع مختلف متفاوتند. برای مثال، در فرهنگ‌ های غربی، روز تولد فرد معمولاً به عنوان یک جشن شخصی برگزار می‌ شود، اما در برخی فرهنگ‌ های آسیایی مانند چین، سال نو چینی با جشنها و آداب خاصی همراه است که نماد های خاص فرهنگی دارند.

جنبه اقتصادی فرهنگ:

فرهنگ بر نحوه تولید، مصرف و حتی تولید هنر تأثیر می‌گذارد. این جنبه از فرهنگ به چگونگی بهره‌برداری از منابع و تأثیرات اقتصادی در جامعه مرتبط است.
تولید و مصرف: فرهنگ می‌ تواند بر انتخابهای مصرفی افراد تأثیر بگذارد. برای مثال، در فرهنگ‌ های اسلامی، مصرف غذا های حلال یک الزام فرهنگی است. این باور های فرهنگی می‌ تواند تأثیر زیادی در بازار ها و صنایع غذایی داشته باشد. در فرهنگ‌ های غربی، که در آنها اغلب تأکید زیادی بر آزادی فردی و انتخابهای شخصی است، تمایل به خرید و مصرف تولیدات لوکس بیشتر مشاهده می‌ شود. این تمایلات ممکن است در بازار های مصرف تولیداتی خاص مثل موتر های لوکس یا مرک های خاص مشاهده شود.
کار و شغل: در برخی از فرهنگ‌ ها، کار به عنوان یک وظیفه اجتماعی و اقتصادی دیده می‌ شود. در فرهنگ‌ های شرق آسیا (مانند ژاپن یا کره جنوبی)، افراد ممکن است ساعات طولانی‌تری را در محل کار بگذرانند و وفاداری به شغل و تعهد به کار را به عنوان ارزش‌ های مهم فرهنگی در نظر ب گیرند. در مقابل، در بسیاری از فرهنگ‌ های غربی، خاصتاً در کشور های اروپایی، تعادل بین زندگی حرف های و شخصی از اهمیت زیادی برخوردار است.

جنبه روان شناسی فرهنگ:

فرهنگ نقش بسیار مهمی در شکل‌ گیری هویت فردی و گروهی دارد. باور ها، ارزش‌ ها و نگرش‌ های فرهنگی می‌ توانند به ‌طور عمیق بر رفتار افراد تأثیر بگذارند.
هویت فردی و گروهی: فرهنگ می‌ تواند به ‌طور مستقیم بر هویت فردی تأثیر بگذارد. در برخی فرهنگ‌ ها، افراد خود را جزء گروه یا جامعه می‌ بینند، نه به عنوان یک فرد مستقل. مثلاً در فرهنگ‌ های آسیایی مانند چین و جاپان، جمع‌ گرایی غالب است و فرد تمایل دارد خود را عضو گروهی ببیند که ارزش‌ ها و اهداف جمعی در آن اهمیت بیشتری دارد.در فرهنگ‌ های فردگرایانه مانند ایالات متحده یا برخی کشور های اروپایی، تأکید بیشتر بر هویت شخصی و دستیابی به اهداف فردی است.
دیدگاه به خود و دیگران: دیدگاه فرهنگی به خود و دیگران می‌ تواند تأثیر زیادی بر تعاملات اجتماعی داشته باشد. در برخی فرهنگ‌ ها، احترام به دیگران به خصوص افراد بزرگتر یا مافوق در اولویت قرار دارد. برای مثال، در فرهنگ‌ های آسیای جنوبی، احترام به بزرگتر ها از ارکان اصلی تعاملات اجتماعی است. در مقابل، در جوامع فردگرا مانند ایالات متحده، ممکن است تأکید بیشتری بر استقلال فردی و آزادی انتخاب وجود داشته باشد.

جنبه سیاسی فرهنگ:

فرهنگ سیاسی در هر جامعه تأثیر زیادی بر نوع حکمرانی و سیاست‌گذاری‌ ها دارد. باور ها و نگرش‌ های سیاسی مردم در قالب فرهنگ‌ های سیاسی شکل می ‌ گیرد.
حکومت و ساختار های سیاسی: برخی از فرهنگ‌ ها بر ساختار های سیاسی خاص تأکید دارند. برای مثال، در فرهنگ‌ های دموکراتیک غربی، تأکید بر آزادی فردی، حقوق بشر، و دیموکراسی است. در مقابل، فرهنگ‌ های اقتدارگرایانه مانند برخی کشور های آسیایی یا خاورمیانه ممکن است بر نظم و امنیت اجتماعی و همچنین وفاداری به حاکمان تأکید کنند. مثلاً در ایالات متحده، مردم به ‌طور گسترده از مشارکت در پروسه های دموکراتیک و انتخاباتی حمایت می‌ کنند، در حالی که در برخی کشور ها نظیر کره شمالی، مردم ممکن است با نظارت دقیق‌تر دولت و نظامهای سیاسی بسته‌تر روبرو باشند
فرهنگ سیاسی: در برخی جوامع، فرهنگ سیاسی ممکن است از نهاد های مذهبی تأثیر ب گیرد. به ‌طور مثال، در کشور های مثل ایران و پاکستان و افغانستان، تأثیر مذهب بر سیاست و قوانین کاملاً مشهود است. در کشور های غربی، فرهنگ سیاسی بیشتر بر آزادی‌ های فردی و حقوق بشر متمرکز است.

جنبه هنری فرهنگ:

هنر یکی از مهم ‌ترین جنبه‌ های فرهنگ است که به‌وسیله آن انسانها احساسات، اعتقادات و ارزش‌ های خود را بیان می‌ کنند.
هنر های تجسمی: هنر های تجسمی مانند نقاشی و مجسمه‌سازی می‌ توانند بازتاب‌ دهنده فرهنگ یک جامعه باشند. برای مثال، هنر اسلامی معمولاً بر طراحی هندسی و خطاطی تأکید دارد، در حالی که در هنر غربی، تمایل به رئالیسم و نمایش زندگی روزمره بیشتر است. در فرهنگ‌ های غربی، هنرمندان مشهور مانند داوینچی و میکل‌آنژ در دوران رنسانس نقاشی‌ هایی خلق کردند که بشریت و طبیعت را به شکل بسیار واقع‌گرایانهای نشان می‌دادند. در حالی که در هنر شرقی، بیشتر به زیبایی‌ های انتزاعی و معنوی اشاره می‌ شود.
موسیقی و رقص: موسیقی و رقص در فرهنگ‌ های مختلف نشان‌دهنده هویت جمعی است. در بسیاری از فرهنگ‌ های افریقایی، موسیقی و رقص بخشی جدایی‌ناپذیر از مراسمهای مذهبی، جشنها و حتی درمانها هستند. در مقابل، در فرهنگ‌ های غربی، موسیقی کلاسیک (مانند آثار بتهوون یا موتزارت) تأثیرگذار بوده و در مراسمهای رسمی و هنری اجرا می‌ شود.

جنبه زبان ‌ شناسی فرهنگ:

زبان یکی از ارکان اصلی فرهنگ است و می‌ تواند تأثیر زیادی بر انتقال ارزش‌ ها و تجربیات فرهنگی داشته باشد.
زبان و لهجه ها: زبان تنها وسیله ارتباط نیست بلکه یک جزء حیاتی از هویت فرهنگی است. برای مثال، در زبان فارسی، بسیاری از مفاهیم فرهنگی مانند مهمان ‌نوازی و احترام به بزرگتر ها به ‌طور مستقیم در کلمه‌ ها و اصطلاحات گنجانده شده اند در زبانهای بومی آمازون یا آفریقا، بسیاری از کلمات به ‌طور مستقیم به طبیعت و روابط انسانی مرتبط هستند و در آنها مفاهیم خاصی از احترام به طبیعت و زمین وجود دارد.
نوشتار و ادبیات: ادبیات یک جامعه نیز بخشی از فرهنگ آن است. در فرهنگ‌ های غربی، ادبیات کلاسیک مانند آثار شکسپیر، تولستوی، و داستایوفسکی، نمایانگر افکار فلسفی و اجتماعی آن زمانها هستند. در افغانستان، ادبیات فارسی با شاعرانی چون مولانای، و بیدل، بیهقی و ناصر خسرو تاریخ و فرهنگ افغانی را به ‌خوبی بازگو کرده است.پس گفته می توانیم که فرهنگ ابعاد و جنبه‌ های مختلفی دارد که بر تمامی جنبه‌ های زندگی فردی و اجتماعی تأثیر می‌ گذارد. این جنبه‌ ها از باور های فردی تا نهاد های اجتماعی، از هنر و زبان گرفته تا سیاست و اقتصاد، همگی نمایانگر جنبه‌ های متنوع و غنی فرهنگ‌ های بشری هستند.

ادامه دارد…

حق چاپ ونشر این مقاله محفوظ است در صورت استفاده از آن باید نام داکتر صالحه واهب واصل و لینک منبع ذکر شود.

فهرست منابع مورد استفاده در نگارش این مقاله در بخش آخری آورده شده است.