تبعیض چیست

تبعیض نژادی:

تبعیض نژادی (Racism): تبعیض نژادی به معنای تمایز و آسیب ‌رسانی به افراد بر اساس نژاد و گروه‌ های قومی خاص است. این نوع تبعیض بر اساس ویژگی‌ های فیزیکی مانند پوست، مو، و ویژگی‌ های جسمی دیگر افراد انجام می شود. به عنوان مثال، تبعیض نژادی ممکن است زمانی رخ دهد که یک فرد به دلیل پوست رنگ خود مورد تبعیض قرار بگیرد یا به دلیل اصل و نسب خود.
بهعبارت دیگر تبعیض نژادی به معنای اختلاف و تبعیض بر اساس نژاد یا اصل و نسب است که ممکن است در اجتماع، سیاست، اقتصاد و سایر زمینه‌ ها وجود داشته باشد. این نوع تبعیض می تواند به صورت موضعی یا سازمان ‌دهی شده باشد و از انواع تبعیض‌ های اجتماعی است که به دلایل نژادی اتفاق می افتد. تبعیض نژادی تمام اعضای یک نژاد یا گروه نژادی را هدف قرار می دهد، نژاد پرستی عمدتاً به نژادی خاص تمرکز دارد و آن را به عنوان برترین نژاد یا ارزش مندترین نژاد تشخیص می دهد. تبعیض نژادی به معنای تفاوت‌ گذاری بر اساس نژاد یا اصل و نسب فرد است. این نوع تبعیض بر اساس مفهوم نژاد یا رنگ پوست، جذب، اصل و نسب، یا عوامل دیگری که با ویژگی‌ های فیزیکی مرتبط هستند، انجام می شود. تبعیض نژادی می تواند منجر به تبعیض در حقوق، فرصت‌ های اجتماعی، اقتصادی، و سایر زمینه‌ ها شود. این نوع تبعیض معمولاً بر اساس آیدیالوجی های نژادپرستانه و باور های اشتباه درباره افراد دیگر ایجاد می شود.

نژادپرستی:

قوم‌ پرستی یا نژادپرستی (Ethnocentrism): قوم‌پرستی به معنای تمایز و آسیب‌رسانی به افراد یا گروه‌ های دیگر بر اساس اصل و نسب، فرهنگ، زبان، یا دیگر ویژگی‌ های فرهنگی است. این نوع تبعیض بر اساس معیار های فرهنگی انجام می شود. به عنوان مثال، قوم‌پرستی ممکن است زمانی رخ دهد که یک گروه قومیتی خاص به دیگر گروه‌ ها یا فرهنگ‌ ها برتری خود را تصور کند و آن‌ ها را ارزش مندتر از دیگران ببیند.
به عبارت دیگر اصطلاح “نژاد پرستی” به معنای توجه و تمایل به اعتقادات یا عملکرد های نژادپرستانه است که به یک نژاد یا گروه نژادی افتخار و برتری می دهد و در عین حال دیگران را از بین می‌برد یا انتزاع می کند. نژاد پرستی (یا سوء استفاده از نژاد) به معنای باور یا عمل به اینکه یک نژاد برتر یا بیشتر از سایر نژاد هاست. این مفهوم شامل ایدیالوجی‌ های نژاد پرستانه و عملکرد های مبتنی بر تبعیض نژادی می شود که از طریق سیاست‌ ها، قوانین، آئین‌ نامه‌ ها، و تصمیمات اجتماعی به بروز می آید.
قوم ‌پرستی به معنای تفاوت‌ گذاری و تمایز بر اساس اصل و نسب و فرق قومی یا قومیت است. این نوع تبعیض بر اساس فرق فرهنگی، زبانی، مذهبی، و سایر ویژگی‌ های مشخص مرتبط با یک گروه قومی صورت می گیرد.قوم ‌پرستی می تواند منجر به تفاوت‌ های اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی شود و در برخی موارد به منافع و حقوق افراد متضرر برخورد کند. این نوع تبعیض معمولاً بر اساس آیدیالوجی های قوم‌ پرستانه و باور های نادرست درباره افراد دیگر ایجاد می‌ شود. این نوع تبعیض بر اساس اعتقاد به برتری یا ارجحیت یک قوم یا گروه قومی نسبت به دیگران استوار است و معمولاً به عنوان نژادپرستی زنجیر های نیز شناخته می شود. قوم‌ پرستی می تواند منجر به جدایی، تبعیض، و تعصب در برابر افراد و گروه‌ های دیگر شود. این نوع تبعیض ممکن است به شکل‌ گیری گروه‌ های قومی یا تشکیل شبکه‌ های اجتماعی محدود شده که ارتباطات بین آن ها به شدت محدود شده است، منجر شود.

فرق بین تبعیض نژادی و نژاد پرستی: تبعیض نژادی مفهومی گسترده ‌تر است که هر نوع تبعیض یا تمایزی را که بر اساس نژاد اتفاق بیفتد، شامل می شود. این می تواند شامل عملکرد های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی باشد که بر اساس نژاد انجام می شود.
در مقابل، نژاد پرستی بیشتر یک باور و آیدیالوجی است که به یک نژاد خاص افتخار و برتری می دهد و در عین حال به دیگر نژاد ها کمترین ارزش و جایگاه را نسبت می دهد. این آیدیالوجی می تواند به ترویج تبعیض نژادی و حتی بهره‌ برداری از اعضای نژاد های دیگر برای تقویت موقعیت و افزایش ارزش نژاد خود منجر شود.
به طور خلاصه، تبعیض نژادی مفهومی گسترده ‌تر است که هر نوع تبعیض بر اساس نژاد را در بر می گیرد، در حالی که نژاد پرستی بیشتر یک آیدیالوجی است که به ترویج برتری یک نژاد بر سایر نژاد ها می‌ پردازد.
در جامعه‌ های که تبعیض نژادی و نژاد پرستی وجود دارد، افراد یا گروه‌ های مختلف ممکن است به شکل‌ های مختلفی تحت تأثیر قرار بگیرند. این شامل اقلیت‌ های نژادی است که ممکن است به طور مستقیم مورد تبعیض و نژادپرستی قرار بگیرند، و همچنین افراد یا گروه‌ های که از مزیت‌ های نژادپرستی بهره‌ مند هستند و نقش آن ها در حفظ و تقویت این نظام اجتماعی بسیار مهم است.
در جوامعی که با این مسائل رو به ‌رو هستند، ترویج آگاهی، تعالیم برابری، و ارتقاء فرهنگ متنوعیت و تعدد فرهنگی می تواند کمک کننده باشد. ایجاد فرصت‌ های برابر برای تمام اعضای جامعه، اعمال قوانین منصفانه و مدیریت منابع به شکل عادلانه، و ترویج ارتباطات میان فرهنگی و نژادی از راه‌ های است که می تواند به کاهش تبعیض نژادی و نژاد پرستی کمک کند. در ضمن، اهمیت آموزش و آگاهی جامعه در مورد این مسائل نیز بسیار حائز اهمیت است. افزایش فهم و شناخت در مورد اثرات مخرب تبعیض نژادی و نژاد پرستی، و ترویج ارزش‌ های بشردوستانه و احترام به تمامیت همه افراد، می تواند به تدریج به ایجاد جویی پذیرا برای همه اعضای جامعه منجر شود.

چرایی و دلیل بروز تبعیض:

تبعیض نژادی و نژاد پرستی از مسائل چند وجهی است که دلایل مختلفی ممکن است در پس آن ها باشد. برخی از دلایل اصلی این تبعیض‌ ها عبارتند از:
تاریخچه و فرهنگ: برخی از جوامع به دلیل تاریخچه‌ های خاص و فرهنگی که دارند، از طریق آیدیالوجی ها، ترس‌ ها و باور های نژادی، به تبعیض نژادی مبتلا هستند. این ممکن است به عنوان یک الگوی اجتماعی وارثی به نسل‌ های بعدی منتقل شود.
قدرت و سیاست: در برخی موارد، افراد یا گروه‌ های که در قدرت هستند، ممکن است از تبعیض نژادی بهره‌ مند شوند تا قدرت و نفوذ خود را حفظ و تقویت کنند. این می تواند از طریق قوانین، سیاست‌ ها، و تصمیمات اقتصادی انجام شود.
ترس و نادانی: در برخی موارد، تبعیض نژادی به دلیل نادانی و ترس از غریبه‌ ها و افرادی که متفاوت به نظر می آیند، اتفاق می افتد. این ممکن است به دلیل عدم آشنایی با فرهنگ‌ ها و اعتقادات دیگران یا نداشتن اطلاعات کافی در مورد تفاوت‌ های نژادی باشد.

حالات شکل گیری تبعیض نژادی و نژاد پرستی:

در محیط‌ کاری: هنگامی که افراد به دلیل نژاد یا اصل و نسبشان دریافت فرصت‌ های کاری یا پیشرفت حرف های خود را محدود می ‌بینند.
در آموزش: هنگامی که دانش‌آموزان به دلیل نژاد خود دسترسی به منابع آموزشی یا فرصت‌ های تحصیلی متفاوتی دارند.
در قوانین و مقررات: هنگامی که قوانین موجود تبعیض نژادی را ترویج یا حمایت می کنند.
در رفتار و ارتباطات روزمره: هنگامی که افراد به دلیل نژاد خود با نظرات منفی، استفراغ‌ ها و سرگرمی‌ های نژادپرستانه مواجه می شوند.
با نفرت و کینه توزی: نفرت یکی از دلایل بسیار عمدهٔ ایجاد تبعیض است. این نفرت ممکن است نسبت به یک گروه نژادی یا اقلیت خاصی باشد و به شکل‌ های مختلفی از تبعیض نژادی و نژاد پرستی منجر شود.

برخی از دلایل نفرت می تواند شامل موارد زیر باشد:
ترس و ناامنی: افراد ممکن است نسبت به افراد یا گروه‌ های که از آن ها متفاوت هستند، ترس یا ناامنی حس کنند و این ترس ممکن است به نفرت و تبعیض منجر شود.
عدم آگاهی و نادانی: برخی از افراد ممکن است به دلیل نادانی و عدم آگاهی در مورد افراد دیگر، نفرت و تبعیض ایجاد کنند. عدم آشنایی با تفاوت‌ های فرهنگی، اجتماعی و نژادی می تواند به برخی از این نفرت‌ ها منجر شود.
ترویج آیدیالوجی های نژاد پرستانه: افراد ممکن است به دلیل ترویج آیدیالوجی های نژادپرستانه و فرهنگ‌ های که بر برتری یک نژاد نسبت به دیگری تأکید دارند، به نفرت و تبعیض دچار شوند.
تجربه تاریخی: تجارب تاریخی ممکن است باعث شکل‌ گیری نفرت و تبعیض نژادی شود، مانند حوادث نژادکشی و تبعیض نژادی که در گذشته رخ داده است.
این تجارب و دیدگاه‌ ها می توانند به شکل‌ های مختلفی از تبعیض نژادی منجر شوند، از تبعیض در جوامع محلی تا سیاست‌ ها و قوانین مبتنی بر تبعیض نژادی در سطح کشوری و حتی بین‌ المللی.

راه های جلوگیری از تبعیض: کاهش تبعیض نژادی و نابودی آن یک مرحلهٔ چند بعدی است که نیاز مند تلاش و تعامل بین افراد، جوامع، و دولت است. در اینجا چند راهنمایی برای کاهش تبعیض نژادی در یک کشور ذکر می شود:

آموزش و آگاهی: آموزش و آگاهی از اهمیت بشردوستی، احترام به تمامیت همه افراد، و ترویج ارزش‌ های بشردوستانه از جمله اقداماتی هستند که می تواند در کاهش تبعیض نژادی موثر باشد. آموزش در مدارس، رسانه‌ ها، و برنامه‌ های آموزشی متنوع می تواند نقش مهمی در افزایش آگاهی جامعه ایفاء کند.
ترویج تعدد فرهنگی و اجتماعی: ترویج تعدد فرهنگی و اجتماعی، ارزش گذاری بر تنوع و تفاوت‌ های فرهنگی و نژادی، و تشویق به همکاری و ارتباطات میان فرهنگی می تواند به کاهش تبعیض نژادی کمک کند.
تقویت قوانین ضد تبعیض: ایجاد و اجرای قوانین و مقرراتی که تبعیض نژادی را ممنوع و غیرقابل پذیرش اعلام کنند، اهمیت زیادی دارد. عملیات قانونی و مکانیسم‌ های حقوقی برای مقابله با تبعیض نژادی و اجرای عدالت در مقابل آن بسیار حیاتی است.
ترویج تفکر پذیرش و همبستگی: ترویج تفکر پذیرش و همبستگی به جای تفکر های تفکر های تفکر نژادپرستانه و تحریک‌ های نفرت‌انگیز می تواند موجب ایجاد ارتباطات سالم و همکاری میان افراد باشد.
ترویج مشارکت شهروندی فعال: ترویج مشارکت شهروندی فعال و ایجاد فرصت‌ های مساوی برای همه اعضای جامعه نیز می تواند به کاهش تبعیض نژادی کمک کند.
این اقدامات تنها یک شروع است و برای کاهش تبعیض نژادی نیاز به تلاش مداوم و یک روش و طریقه چند بُعدی داریم. این مراحل نیاز مند همکاری و تعامل بین دولت، جوامع مدنی، مراکز آموزشی، و جامعه در مجموع است.

تشویق به مشارکت و نقد سازمانی: سازمان‌ ها و ن هاد های مختلف باید تشویق شوند تا سیاست‌ ها و روش و طریقه های را که تبعیض نژادی را ترویج می‌دهند، مورد بررسی و اصلاح قرار دهند. ایجاد فضایی برای بحث و نقد سازمانی می تواند به شناسایی و رفع این نقاط ضعف کمک کند.
ترویج همبستگی اجتماعی: ایجاد فرصت‌ ها برای همکاری و اتحاد در بین افراد مختلف از طریق فعالیت‌ های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی می تواند به تقویت همبستگی اجتماعی و کاهش تبعیض نژادی کمک کند.
مدیریت تنوع در محیط کار: سازمان‌ ها و کارفرمایان باید برنامه‌ ها و سیاست‌ های را برای مدیریت تنوع در محیط کار پیاده‌سازی کنند. این شامل ایجاد فرصت‌ های برابر برای تمامی اعضا، ترویج فرهنگ احترام و همکاری، و حذف موانع تبعیض نژادی در فرآیند های استخدامی و پیشرفت حرف های است.
حمایت از افراد قربانی تبعیض: دولت و جوامع باید افرادی که قربانی تبعیض نژادی شد هاند را حمایت کنند و مکانیزم‌ های را برای شکایت و رسیدگی به این موارد فراهم کنند.
رصد و مانیتورینگ: نظارت و مانیتورینگ مداوم بر شیوع و اثرات تبعیض نژادی و ارزیابی اثربخشی اقدامات کاهش تبعیض نژادی از اهمیت بسیاری برخوردار است تا اینکه از برنامه‌ ها و سیاست‌ های که موجب کاهش تبعیض نژادی می شوند، بهره‌ مند شویم و برنامه‌ های موثرتری را طراحی کنیم.
ترویج ارتباطات فرهنگی و مذهبی: تسهیل ارتباطات و تبادل فرهنگی و مذهبی بین افراد از مختلف تمدن‌ ها و مذاهب می تواند به فهم بهتر و تعامل موثرتر منجر شود. این ارتباطات می تواند بازاریابی همدلی و احترام به تمامیت فرهنگ‌ ها را ترویج کند.
ارتقای دیدگاه‌ های ساختاری: بررسی و اصلاح سیاست‌ ها، برنامه‌ ها و ساختار های نظامی و اقتصادی که ممکن است تبعیض نژادی را ترویج کنند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. ارتقای دیدگاه‌ ها و ساختار های که برابری فرصت‌ ها و حقوق تمامی اعضا را تضمین کنند، می تواند به کاهش تبعیض نژادی کمک کند.
ترویج دیالوگ و تعامل: برگزاری جلسات دیالوگ و تعامل بین افراد و گروه‌ های مختلف، ایجاد فضا های برای گفت و گو و شنیدن نظرات و تجربیات افراد مختلف می تواند به افزایش درک و همدلی بین اعضای جامعه کمک کند.
ترویج تکریم حقوق بشر: احترام به حقوق بشر به طور گسترده و جدی می تواند به کاهش تبعیض نژادی و نابودی آن کمک کند. این شامل تضمین حقوق همه اعضای جامعه، از جمله حق به زندگی، آزادی، و حقوق اجتماعی و اقتصادی است.
مشارکت فعال در سیاست: افراد باید تشویق شوند تا در فرایند های سیاسی مشارکت داشته و نقشی فعال در تصمیم‌ گیری‌ های مرتبط با تبعیض نژادی و سیاست‌ های مرتبط با آن داشته باشند. انتخاب مسئولینی که تعهد دارند به کاهش تبعیض نژادی نیز اهمیت زیادی دارد.
ترویج رسانه‌ های منصفانه و تنوع: رسانه‌ ها و وسایل ارتباط جمعی باید توجه بیشتری به ارائه اطلاعات منصفانه و تنوع داشته باشند. ترویج تصاویر متنوع و شناخت صحیح از افراد نژاد های مختلف می تواند نقشی مهم در کاهش تبعیض نژادی ایفاء کند.
تشویق به فرهنگ حقوقی و قانونی: تشویق افراد به آشنایی با حقوق و قوانین مرتبط با تبعیض نژادی و اعمال آن ها در مواقع لازم می تواند به حفظ حقوق تمامی اعضای جامعه کمک کند.
پایش و ارزیابی توسط سازمان‌ های مستقل: تشکیل سازمان‌ های مستقل و مستقل برای پایش و ارزیابی اقدامات کاهش تبعیض نژادی و ارایه گزارش‌ های در این زمینه می تواند افزایش توجه و فشار بر دولت‌ ها و ن هاد ها را برای اجرای عملیاتی و موثرتر برنامه‌ های کاهش تبعیض نژادی ایجاد کند.
ترویج تکنولوژی و ارتباطات: استفاده از فناوری‌ های ارتباطی برای ترویج ارزش‌ های بشردوستانه، ایجاد فضا های مجازی برای تبادل دیدگاه‌ ها و تجربیات متنوع، و ایجاد ارتباطات میان فرهنگی و نژادی می تواند به کاهش تبعیض نژادی کمک کند.
همکاری بین المللی: تبعیض نژادی یک مسئله جهانی است و نیاز به همکاری بین المللی و تلاش‌ های مشترک برای کاهش آن دارد. برگزاری کنفرانس‌ ها، تشکیل گروه‌ های کاری مشترک، و به اشتراک گذاری دانش و تجربیات می تواند در این زمینه موثر باشد.

ادامه دارد…

حق چاپ ونشر این مقاله محفوظ است در صورت استفاده از آن باید نام داکتر صالحه واهب واصل و لینک منبع ذکر شود.

فهرست منابع مورد استفاده در نگارش این مقاله در بخش آخری آورده شده است.