Sub-Total: €0.00
(فرهنگ چیست؟ (بخش پنجم
خرافات در جامعه رفتاراجتماعی باور های سنتی مقدسات و فرهنگ تفکر غیر علمی خرافات مذهبی تاثیراترافات بر مردم فرهنگ و باور های ماوراییاگر بخش چهارم را نخوانده اید میتوانید از طریق این لینک بخوانیدفرهنگ چیست؟ (بخش چهارم)
تأثیر خرافات بر رفتار های اجتماعی:
خرافات می توانند بر رفتار های اجتماعی افراد تأثیر بگذارند. این تأثیرات در قالبهای مختلفی از جمله نحوه تصمیم گیری، نگرش به مسائل روزمره، یا حتی در تعاملات اجتماعی ظاهر می شوند. مثال: در برخی جوامع، باور به اینکه برخی از موجودات یا پدیده ها خوش یمن یا بدشگونهستند، می تواند تصمیم گیری های اجتماعی یا حتی اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد. به طور مثال، برخی افراد ممکن است در روز های خاصی از سال مانند جمعه 13 یا روز چهارشنبه، از انجام فعالیت های خاص خودداری کنند چون به آنها اعتقاد دارند که در این روز ها بخت و چانس به ضررشان خواهد بود. مثال دیگر: در برخی فرهنگ ها، مراسم خاصی برای دفع “شیاطین” یا “ارواح” برگزار می شود. برای مثال، برخی از جوامع ممکن است از ادویه جات خاص یا آئینهای خاص برای دفع بدی ها استفاده کنند. این آداب و رسوم می توانند تأثیرات روان شناسی و اجتماعی بسیاری بر اعضای جامعه داشته باشند.
خرافات و مقاومت در برابر تغییرات علمی:
خرافات می توانند مانعی در مسیر پذیرش علم و تکنالوجی و پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی باشند. بسیاری از جوامع، بخصوص در جوامعی که خرافات و باور های غیرعلمی رواج دارند، ممکن است از پذیرش نظریات علمی جدید یا تکنالوجی های نوین پرهیز کنند. مثال: در برخی از جوامع، باور به علاج و تداوی سنتی یا خرافاتی به جای استفاده از درمانهای علمی می تواند موجب خسارت های جانی و مالی شود. به طور مثال، در برخی کشور ها، مردم به جای مراجعه به داکتر، به دنبال تداوی های غیرعلمی مانند دعا یا ادویهٔ گیاهی بی اثر می روند که ممکن است سلامتشان را به خطر بیندازد.
خرافات و ایجاد همبستگی اجتماعی:
در برخی موارد، خرافات می توانند به عنوان وسیله ای برای ایجاد همبستگی اجتماعی عمل کنند. این باور ها ممکن است در جوامع مختلف، گروه ها یا اقشار مختلف مردم را به یکدیگر نزدیک کنند و احساس ارتباط و همبستگی ایجاد کنند. خاصتاً در جوامع سنتی، خرافات می توانند به عنوان بخشی از روابط اجتماعی و عاطفی ایفای نقش کنند. مثال: بسیاری از جشنها و مراسم مذهبی یا فرهنگی در جوامع سنتی، پایهگذار باور های خرافی هستند. به طور مثال، مراسمات مربوط به سال نو در بسیاری از فرهنگ ها با آئینهای خاصی مانند آتشبازی، ذبح حیوانات یا دعا های برای دفع بلا ها همراه است که ریشه در باور های خرافی دارند. این مراسمها همبستگی و پیوند اجتماعی میان افراد را تقویت می کنند.
خرافات و تأثیرات منفی بر پیشرفت اقتصادی و اجتماعی: خرافات می توانند در برخی مواقع خصوصاً در جوامع کمتر توسعه یافته و در حال گذار، مانعی برای پیشرفت اقتصادی و اجتماعی باشند. بسیاری از جوامع ممکن است بر اساس باور های خرافی در گیر مشکلات اجتماعی و اقتصادی شوند که مانع پیشرفت می شود. مثال: در برخی کشور ها که عقاید خرافی باعث می شود مردم به طور گسترده ای به فردیت و توانمندی های علمی و اقتصادی خود تکیه نکنند، این امر می تواند به ضعف در پذیرش تکنالوجی های جدید یا ناتوانی در ایجاد نوآوری های اقتصادی منجر شود. برای مثال، برخی جوامع ممکن است از حضور زنان در محیط های کاری یا علمی به دلایل خرافاتی یا مذهبی خودداری کنند که این موجبهدر رفتن استعداد های انسانی می شود.
خرافات و وابستگی به مقدس ها و پدیده های ماورایی:
در برخی از جوامع، باور به مقدس ها و پدیده های ماورایی می تواند سبب وابستگی بیش از حد به عوامل خارج از اراده انسان و نادیده گرفتن تلاش های فردی شود. مثال: در برخی از جوامع، افراد ممکن است اعتقاد داشته باشند که فقط از طریق چانس یا دعا و یا دخالت قدرت های ماورایی می توانند در زندگی موفق شوند. این نوع از باور ها ممکن است به جای تشویق افراد به سخت کوشی، تلاش و یاد گیری، آنها را به سمت اتکا به عوامل غیرقابل کنترل هدایت کند. خلاصه، خرافات در فرهنگ های مختلف می توانند هم نقش های مثبت و هم منفی ایفا کنند. از یک سو، خرافات می توانند به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی یک جامعه عمل کنند و احساس همبستگی اجتماعی و پیوند فرهنگی ایجاد کنند. از سوی دیگر، این باور ها ممکن است مانع پذیرش علم و پیشرفت های اجتماعی و اقتصادی شوند و موجب ایجاد رفتار های غیرمنطقی و خطرناک برای سلامت و رفاه جامعه گردند. بنابراین، در هر فرهنگی، نیاز به آگاهیبخشی و ایجاد تعادل بین حفظ باور های فرهنگی و پذیرش پیشرفت های علمی و اجتماعی وجود دارد. پاک سازی فرهنگ از خرافات و ارتقاء تفکر علمی و منطقی در یک جامعه مراحل پیچیده است که نیاز به زمان، آموزش و تغییرات اجتماعی دارد. این پروسه خاصتاً در جوامعی که خرافات ریشه دار هستند، ممکن است یک چلنج باشد. اما میتوان با استفاده از روش های مختلف، به تدریج فرهنگ را از خرافات پاک سازی کرده و جامعه را به سمت تفکر منطقی و علمی هدایت کرد. در ادامه، برخی از روش های مؤثر برای اینهدف آورده شده است:
ادامه دارد…
حق چاپ ونشر این مقاله محفوظ است در صورت استفاده از آن باید نام داکتر صالحه واهب واصل و لینک منبع ذکر شود.
فهرست منابع مورد استفاده در نگارش این مقاله در بخش آخری آورده شده است.